فاز و نول چیست ؟ فرق فاز و نول چیست؟ علامت فاز و نول کدام است؟ با مدارهای الکتریکی و تعیین عملکرد هر یک از سیمهای آن تا چه اندازه آشنایی دارید؟ برای تسهیل انجام برقکشی، کلیه محصولات سیم و کابل دارای رنگ مربوط به خود هستند تا اطلاعات خاصی را در اختیار افراد قرار دهند. یکی از قاعدههای اصلی برقکشی ساختمان برای انتقال الکتریسیته مورد نیاز تجهیزات برقی استفاده از سه سیم با رنگ و کارایی مختلف است.
این سیمها همانطور که حتماً بارها اسم آن را شنیدهاید، شامل سیم فاز، نول و سیم ارت میشوند. این سیمها هر کدام هدف خاص خود را در شبکههای برق شهری و سیستمهای انتقال الکتریسیته خانگی دارند. از آنجایی که استفادۀ اشتباه از هر یک از این سیمها میتواند خطرات جانی و مالی را به دنبال داشته باشد، پس شناخت کلیۀ تفاوتهای آنها در کنار اینکه بدانیم فاز نول چیست از اهمیت زیادی برخوردار است. خرید سیم و کابل ارزان با سیم و کابل اعتماد البرز.
سیم فاز و نول چیست
برای اینکه فاز و نول مثبت و منفی را بهتر بشناسیم، باید علاوه بر تفاوتها دربارۀ شباهتهای آنها هم آگاهی پیدا کنیم. این دو سیم در سیستمهایی که حالت تک فاز دارند، شبیه به هم عمل کرده و جریان مشابهی را از خود عبور میدهند. اما شاید تعریف هر کدام بهتر بتواند در تشخیص تفاوتها به ما کمک کند.

فاز چیست
فاز برق دارد یا نول ؟ سیم فاز در زبانی ساده همان سیمی است که جریان برق یا بار الکتریسیته را با خود حمل میکند. این سیم خطرناکترین سیم موجود در سیستم برقکشی محسوب میشود. پس دست زدن سرخود به این سیم ممکن است منجر به برق گرفتگی شود. سیم فاز به گونهای عمل میکند که با جریان الکتریسیتهای که در مدار ایجاد میشود، کار انتقال این جریان را بر عهده میگیرد.
رنگ سیم فاز که به دلیل فعالیتی که انجام میدهد به نام سیم حامل جریان هم شناخته میشود، مشکی است. البته در برخی از مواقع ممکن است این سیم در دیگر رنگها نیز به بازار عرضه شود. برای مثال در سیستمهای الکتریسیتهای که برق دو یا سه فاز دارند، ممکن است برای جلوگیری از اشتباه از چند سیم غیر همرنگ استفاده شود. این میتواند یک تفاوت سیم نول و فاز محسوب شود.

برای تشخیص سیم فاز باید بدانیم در زبان انگلیسی کلمۀ LOAD مختص سیم فاز است و از آنجایی که در سیستم الکتریسیته همیشه از علائم اختصاری سیم و کابل استفاده میشود، این سیم با حرف ابتدای این کلمه شناخته میشود.
سیم نول چیست
با تعریف سیم نول تفاوت سیم فاز و نول را کاملاً درک خواهیم کرد. در اجرای برقکشی ساختمان، برای اینکه بتوان جریان الکتریسیته را به خوبی در مدار اجرا و از آن استفاده کرد، باید از سیم فاز و نول به صورت مکمل در کنار یکدیگر استفاده کرد. شاید شما هم مانند بسیاری از افراد تصویر درستی از مسیر جریان برق نداشته باشید و تصور کنید تنها استفاده از سیم فاز در انتقال این جریان کفایت میکند.
اما جالب است بدانید زمانی یک سیستم الکتریسیته به خوبی کار میکند که هنگام به جریان افتادن در سیم فاز، مسیری برای بازگشت به مدار هم برای خود بیابد. سیم نول همان سیمی است که این مسیر را برای سیستم فراهم میکند.

تا اینجا حدوداً تفاوت سیم نول و فاز را متوجه شدیم. اما رنگ سیم نول هم شاید دیگر تفاوتی باشد که با آگاهی از آن به راحتی بتوانیم در برقکشی در میان انواع سیم و کابل، سیم نول را تشخیص دهیم. سیمهای نول در مدار برق با رنگ آبی و گاهی هم سفید نشان داده میشوند.
این سیم در زبان انگلیسی با کلمۀ Neutral شناخته میشود که البته علائم اختصاری آن یعنی حرف ابتدای این کلمه است که در مدارهای برق مورد استفاده قرار میگیرد. با این تعاریف به خوبی متوجه میشویم که تا چه حد وجود سیم نول در مدار الکتریسیته لازم و ضروری است. سیم نول به دلیل عملکردی که دارد با نام سیم هادی زمین هم شناخته میشود.

برای استفاده از سیم نول باید این سیم را در یک چاه مرطوب قرار دهند. به همین دلیل است که به این سیم هادی زمین میگویند. چاه مورد نظر هم به نام چاه نول شناخته میشود. وجود رطوبت در زمین باعث میشود که این چاه به منظور بخشی از مدار برق مورد استفاده قرار بگیرد.
فاز برق دارد یا نول
نول برق دارد یا فاز؟ سیم فاز همان سیمی است که جریان برق یا بار الکتریسیته را با خود حمل میکند، اما سیم نول به خودی خود برق ندارد.
فاز مثبت است یا منفی؟
فاز مثبت است یا منفی؟ سیم مثبت که همان سیم داغ یا گرم است، به سیمی گفته میشود که به طور مداوم جریان برق را از خود عبور میدهد. بنابراین اگر در جایی به برق وصل شود، به عنوان یک سیم زندۀ خطرناک در نظر گرفته میشود. زمانی که روی سیم مثبت کار میشود، باید جریان برق قطع شده و اقدامات احتیاطی لازم اجرا شود.

همانطور که احتمالاً از این بحث متوجه شدهاید، سیم فاز همان سیم مثبت است که با رنگ سیم مشکی نشان داده میشود. در مقابل سیم خنثی معمولاً سفید رنگ است. یا بهتر است بگوییم که سیم سفید منفی است. از آنجایی که سیم نول هم مکمل سیم فاز است، باید به عنوان سیم بالقوه خطرناک در نظر گرفته شود؛ زیرا در شرایطی ممکن است حامل جریان زندۀ برق باشد.
تشخیص فاز و نول با فازمتر
پس از درک اینکه فاز مثبت است یا نول، یک راه فوقالعاده آسان را به شما معرفی میکنیم که با استفاده از آن به راحتی میتوانید هر یک از این دو سیم را تشخیص دهید. فازمتر همان وسیلۀ به ظاهر ساده اما کاربردی است که در این مواقع به آن نیاز پیدا میکنید.
البته به راحتی دو سیم فاز و نول را میتوان با استفاده از رنگ آنها تشخیص داد، اما فازمتر به عنوان یک تستر در تکمیل این فرایند کارایی خواهد داشت. حتی میتوان گفت علت روشن شدن فازمتر روی سیم ارت نیز همین امر است. روی فازمتر یک چراغ کوچک تعبیه شده است که زمانی که روشن شود، نشان دهندۀ وجود جریان الکتریسیته است و زمانی که خاموش بماند، نشان دهندۀ این است که مدار مورد نظر برق ندارد.

با این تعاریف اگر در تشخیص فاز از نول مشکل داشتید، اگر چراغ فازمتر در برخورد با سیمی روشن شد، بدانید که این سیم فاز است. اما این حالت برای نول برعکس است؛ زیرا در حالت عادی سیم نول فاقد هرگونه جریان الکتریسیتهای خواهد بود. با این حال نزدیک شدن و لمس کردن سیمهای فاز میتواند بسیار خطرناک باشد.
تشخیص سیم فاز و نول و ارت
شناخت تفاوت سیم ارت و فاز و نول از یکدیگر باعث میشود تا درک کاملی از سیمکشی مدار برق داشته باشید و زمانی که برق خانه دچار مشکلات جزئی شد، با رعایت اصول ایمنی بتوانید تشخیصهایی را در این رابطه داشته باشید. در ادامه تفاوت هر یک از این سیمها را با یکدیگر بررسی خواهیم کرد.
تفاوت سیم ارت و فاز
هنگامی که سیم زمین با سیم فاز برخورد میکند، جریان بسیار بالایی از آن فاز عبور میکند و باعث ایجاد جریان نامتعادلی در سیستم سه فاز می شود. اگر یک سیستم تک فاز باشد، جریان کل به زمین میرسد. سیم ارت همانطور که در مقالات گوناگون ذکر کردیم، سیمی است که به عنوان سیم اتصال به زمین شناخته میشود که اگرچه وجود آن ضروری نیست، اما برای داشتن یک مدار برق ایمن مهم خواهد بود.

در بررسی تفاوت سیم نول و فاز گفتیم که سیم فاز همان سیم گرم و دارای جریان الکتریسیته است که بدون وجود آن جریان برقی در مدار برقرار نخواهد داشت. پس اصلیترین تفاوت سیم ارت و فاز در این است که حضور ارت الزامی نیست، در حالی که وجود فاز ضروری است.
همچنین سیم فاز را با رنگ مشکی تشخیص میدهند. هر چند در برخی از موارد ممکن است به رنگهای دیگر هم باشد. این در حالی است که سیم ارت یا اتصال به زمین تنها به رنگ سبز و یا سبز و زرد قابل شناسایی است. بطور کلی سیم ارت را میتوان از سیمکشی خانه حذف کرد، در حالی که این امکان برای سیم فاز وجود ندارد.
تفاوت سیم ارت و نول
سیم ارت یا اتصال به زمین و سیم نول یا خنثی دو اتصال مهم مورد استفاده در سیمکشی هستند، آنها جزء ضروری سیم کشی هستند که برای اهداف ایمنی مورد استفاده قرار می گیرند و از آسیب دیدن تجهیزات الکتریکی در اثر نوسانات جلوگیری می کنند. برای اینکه بفهمیم سیم ارت چیست، به یک پریز برق سه سیمه که در زندگی روزمره از آن استفاده می کنیم نگاه می کنیم.
جریانی که برای یک خانه تامین می شود توسط یک مدار سه فاز منتقل می شود. به همین دلیل است که هر سوکت مورد استفاده برای تجهیزات الکتریکی دارای سه سیم است. این سیمها شامل مربوط به ارت، خنثی یا نول و فاز هستند.

در بررسی تفاوت سیم نول و فاز همانطور که گفتیم سیم فاز همان خطی است که جریان برق را حمل می کند، خط خنثی مسیر برگشت را برای متعادل کردن جریان فراهم میکند و در نهایت از ارتینگ صرفاً برای اهداف ایمنی استفاده میشود. از تفاوتهای سیم ارت و نول میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم.
سیم اتصال به زمین یک مسیر با مقاومت کم است که برای جلوگیری از آسیبدیدگی ناشی از مشکلات الکتریسیته مورد استفاده قرار میگیرد، این در حالی است که سیم خنثی یک سیم رسانا است و مسیر برگشتی برای جریان برق را فراهم میکند.
- سیم ارت هیچ جریانی ندارد و در هنگام قطع و وصل شدن برق جریان الکتریسیتۀ جزئی خواهد داشت. در مقابل سیم نول نیز بدون جریان و البته در مواقعی به دلیل وارد شدن جریان برق خطرساز است.
- سیم ارت یک نقطه در زمین برای جریان برق ایجاد میکند و سیم خنثی یا نول هم نقطه بازگشت جریان را فراهم میکند.
- سیم ارت یا به صورت مستقل یا با کمک سیم نول اجرا میشود. در مقابل سیم نول همیشه با یک خط خنثی متصل میشود.

حرف آخر
در این مطلب متوجه شدیم که تفاوت سیم نول و فاز در چیست و اینکه نول مثبت است یا منفی. سپس به شرح علائم ظاهری و عملکرد هر یک از این دو سیم اصلی پرداختیم. تفاوتهای دو سیم فاز و نول با سیم ارت دیگر موضوعی بود که در این مطلب عنوان کردیم تا در انتها بتوانید یک درک کامل از سیستم برق کشی ساختمان و چگونگی ایجاد جریان برق داشته باشید.
در کار با تجهیزات الکترونیکی خصوصاً انواع سیم و کابل، چیزی که بیش از همه اهمیت دارد، رعایت نکات ایمنی است. درست است که در این مقاله متوجه شدیم که سیم نول به خودی خود برق ندارد، اما این به معنای استفاده بدون ایمنی از آن نیست؛ زیرا در مواقعی به دلیل اینکه چاه ارت به خوبی اجرا نشده است، ممکن است با خطرات جدی مواجه شوید.
از آن گذشته با رنگ سیم فاز و نول نیز میتوانید این دو سیم را از هم تشخیص داده و احتیاط لازم هنگام استفاده از آن را داشته باشید. برای خرید انواع سیم با هر کارایی میتوانید با کارشناسان فروش مجموعه در تماس باشید. بیشتر بدانید.
ممنون از سایت اعتماد کابل البرز برای این مقاله 🙏🙏🙏
خیلی مقاله آموزنده و مفیدی هست 👌👌👌
مقالتون برای من آموزنده و مفید بود 🖐👌🙏
ممنون بازهم 🙏🙏🙏